HẠNH HIẾU CỦA ĐỨC PHẬT
Quảng Tánh
Đạo Phật là đạo giải thoát, giác
ngộ. Ở phương diện hiếu thảo, đạo Phật c̣n được gọi
là đạo hiếu,
và chính Đức Phật là biểu trưng nhất cho tinh
thần chí hiếu.
Tuy nhiên, cuộc đời Phật Thích Ca lại hy sinh gần
như trọn vẹn cho chúng sanh, Ngài chỉ dành một phần
thời gian rất nhỏ cho cha mẹ và những người
thân trong gia đ́nh, ḍng tộc. Và, với sự quan tâm
hướng về gia
đ́nh thế tục
vô cùng nhỏ nhoi ấy, Đức Phật đă làm
được điều rất
kỳ diệu là trợ duyên cho thân tộc tu học giải
thoát khỏi khổ đau sanh tử luân hồi.
Khi hay tin thái tử Siddhartha vượt thành xuất
gia, cả kinh thành Kapilavatthu bấy giờ ai nấy đều bàng hoàng, nhưng đau khổ
nhất là vua Suddhodana, di mẫu Mahà Pajàpati Gotami và công chúa
Yasodhara. Không đau khổ sao được khi thái tử
là niềm hy
vọng của hoàng gia và cả quốc dân xứ
Kapilavatthu. Ngài vượt thành ra đi và không hẹn ngày về đă để lại một
khoảng trống to lớn cho tất cả mọi người
trong vương quốc mà không điều ǵ có thể bù đắp. Hẳn nhiên, thái tử
Siddhartha biết rơ
sự đau buồn và thất vọng của người
thân nhưng v́ sự nghiệp giải thoát, giác ngộ cho tự
thân và nhất là cho hết thảy
chúng sanh nên Ngài quyết
chí ra đi t́m đạo.
Đến
khi Ngài chứng đắc Vô thượng Chánh đẳng
giác dưới cội Bồ đề, thành Phật, một bậc đạo sư tiếng tăm lừng lẫy, hóa
độ các Bà la môn, vua chúa và muôn dân quay về chánh đạo nhưng lối
về cố
quận Kapilavatthu của Phật vẫn c̣n xa. Trong suốt
45 năm du phương hoằng hóa, hữu duyên mấy lần
Thế Tôn
trở về
Kapilavatthu cùng với Tăng đoàn. Nhưng trọng tâm của
những lần trở về cố hương ấy là để hoằng
pháp chứ không phải chỉ đơn thuần là
thăm viếng
thông thường
Ảnh 1: Đức Phật thuyết pháp lần cuối cho vua cha
Suddhodana chứng đắc Thánh quả
Trong lần đầu tiên trở về Kapilavatthu, sau khi măn mùa an
cư kiết hạ
thứ hai tại Veluvana, ngoài sự thăm viếng những người thân,
Đức Phật đă thuyết giảng cho vua cha Suddhodana cùng triều thần hiểu được
nền tảng
cơ bản của giáo pháp Như Lai và giúp vua cha thể nhập
ḍng Thánh, chứng đắc Sơ quả Tu đà hoàn. Di mẫu
Mahà Pajàpati Gotami, công chúa Yasodhara cũng đều được ân hưởng
giáo pháp giải thoát. Trong lần trở về đầu tiên này, các hoàng thân
như Nanda, vương tử Rahula đă phát tâm xuất
gia.
Khi nghe tin vua cha Suddhodana đă già yếu và bệnh nặng, Thế Tôn cùng với Tăng đoàn
lại một lần nữa thân hành trở về Kapilavatthu sau mùa an cư thứ
năm tại Vesali. Bấy giờ, vua Suddhodana đă 81 tuổi,
biết
ḿnh sắp thuận thế vô
thường nên đă sai đại thần Mahanama, con hoàng
thân Sukkodana (Bạch Phạn vương) đi thỉnh Phật
về
Kapilavatthu để vua được thấy mặt lần
cuối. Trong t́nh huống khẩn cấp, Thế Tôn đă phương tiện
ngồi xe ngựa (hầu hết các hành tŕnh hoằng hóa của Đức Phật
trên khắp xứ Ấn Độ đều đi bộ) cấp tốc
trở về
Kapilavatthu. Trước khi vua cha Suddhodana băng hà đă kịp
nghe pháp thoại nhiệm mầu về vô thường và vô ngă, chứng đắc Thánh
quả A la hán, giải thoát hoàn toàn sanh tử luân hồi.
Sau
khi an táng vua cha Suddhodana xong, Đức Phật đă cùng
hoàng tộc bàn bạc, nghị sự đưa Mahanama, con
trưởng của hoàng thân Sukkodana lên ngôi kế vị vua Suddhodana. Thời
điểm này, di mẫu Mahà Pajàpati Gotami và công chúa Yasodhara
cùng 500 Thích nữ sau nhiều lần
xin xuất gia mà không được Phật chấp nhận
đă tự xuống tóc, đắp y thô, đi bộ theo
Phật đến Vesali.
Sau nhiều thử
thách, cuối cùng th́ Đức Phật đă chấp thuận,Ni
đoàn h́nh thành và luôn sát cánh với chư Tăng để
hoằng dương Chánh pháp.
Trong mùa an cư thứ bảy tại làng Samkassa,
thuộc thượng lưu sông Ganga, Thế Tôn đă lên cung trời
Đao Lợi thuyết
pháp cho thân mẫu, hoàng hậu Maya. Bấy giờ, hoàng hậu
Maya đă tái sanh làm vị tiên trên cơi trời Đao Lợi.
Thiên nữ Maya cùng với thiên chúng được nghe Vi Diệu
pháp (Abhidhamma) và kinh Địa Tạng từ kim khẩu Thế Tôn mà thành tựu giải thoát.
Ảnh 2: Đức Phật giáo huấn di mẫu
Mahà Pajàpati Gotami
Như
vậy, những người trong thân tộc của Đức
Phật đều
được Ngài giáo hóa tu tập và thành tựu giải
thoát. Dù rằng, Thế Tôn
không chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ cùng thân quyến như thế thường nhưng Ngài
đă tận t́nh chăm dưỡng đời sống
tinh thần, khiến
cho họ thăng hoa tâm linh, chứng đắc Thánh quả,
giải thoát an vui. Đây mới chính là đỉnh cao của
sự hiếu
đạo.
Kinh Tăng Chi Bộ I, Phật dạy: “Này các Tỷ
kheo, ai đối với cha mẹ không có ḷng tin, khuyến
khích, hướng dẫn, an trú các vị ấy vào ḷng tin;
đối với cha mẹ theo ác giới, khuyến khích,
hướng dẫn, an trú các vị ấy vào thiện giới;
đối với cha mẹ xan tham, khuyến khích, hướng
dẫn, an trú vào bố thí; đối với cha mẹ theo
ác tuệ, khuyến khích, hướng dẫn, an trú vào trí tuệ.
Như vậy là làm đủ và trả ơn đủ cho
mẹ và cha”.
Chư
vị đệ tử xuất gia của Đức Phật,
nhận mười phương chúng sanh làm cha mẹ, suốt
một đời tận hiến cho chúng sanh cũng báo hiếu ân đức sanh dưỡng của ông bà cha mẹ
của ḿnh theo tinh thần này.