Thập Thiện Nghiệp
A. MỞ ĐỀ
Thập Thiện Nghiệp là cội gốc của
tất cả pháp lành thế gian và xuất thế gian
Trong hai bài "Nhân quả" và "Luân hồi"
mà chúng ta đă học, chúng ta đă thấy một cách
tường tận rơ ràng: hễ chúng ta gieo nhân ǵ th́ chúng ta
gặt quả ấy hoặc ngay trong đời hiện tại,
hoặc trong những đời sau. Nhân nhỏ th́ qủa
nhỏ, nhân lớn th́ quả lớn.
Nếu muốn được quả làm người
th́ phải gieo nhân làm người. Nhân làm người là sự
chuyên giữ năm giới (không sát sanh, không trộm cắp,
không tà dâm, không nói dối và không uống rượu). Với
nhân nầy, ta được cái quả trong hiện tại
là mọi người từ trong gia đ́nh quyến thuộc
cho đến ngoài xă hội, đều thương yêu quí
trọng. Nhưng nếu chúng ta muốn tiến xa hưon một
bực nữa, chúng ta gắng tu Thập Thiện Nghiệp,
chúng ta sẽ hưởng được cuộc sống
an lạc trong hiện tại và đời sau, chúng ta sẽ
sanh lên sáu từng Trời cơi Dục, hưởng cảnh
vui thú, an nhàn.
Nếu chúng ta muốn vượt khỏi ba cơi thế
gian, để chứng quả tam thăng (Thanh Văn, Duyên
Giác và Bồ Tát), ta phải tu nhân Tứ Đế, Thập
Nhị Nhân Duyên và Lục Độ. Tuy thế, muốn thực
hiện được các môn tu nầy, không thể bỏ
qua được môn tu Thập Thiện Nghiệp. Thập
Thiện Nghiệp như là nấc thang quan trọng cần
phải vượt qua, nếu muốn trèo lên cao nữa. Nó
như là cơ sở căn bản, hạ tầng vững
chắc nhất, để xây dựng lau đài cao lớn
lên trên. V́ lẽ đó, người ta nói Thập Thiện
Nghiệp là cội gốc của tất cả các pháp lành
thế gian và xuất thế gian.
B. CHÁNH ĐỀ
I. ĐỊNH
NGHĨA
"Thập Thiện Nghiệp" là 10 nghiệp
lành.
"Nghiệp" là ǵ? "Nghiệp" là tiếng
người Trung Hoa dịch từ chữ Phạn Karma mà
ra. Nó có nghĩa là tạo ác, hành động. Nghiệp có thể
chia ra ba tánh cách: lành, dữ, hoặc không lành không dữ (vô
kư). Lành, theo đạo Phật, nghĩa là có lợi ích cho
chúng sinh trong hiện tại cũng như trong tương lai.
Dữ, nghĩa là có hại cho chúng sinh trong hiện tại
cũng như trong tương lai.
II. CHỖ PHÁT KHỞI
MƯỜI NGHIỆP DỮ VÀ NGHIỆP LÀNH
Nghiệp th́ nhiều, không thể kẻ xiết
được. Nhưng tựu trung, người có thể
phân ra mười loại nghiệp lành và mười loại
nghiệp dữ. Những loại nghiệp nầy do ba chỗ
phát khởi sau đây: Thân (việc làm), Khẩu (lời
nói), Ư (ư nghĩ).
1. Những nghiệp
dữ
Những nghiệp dữ chia ra như sau:
a) Những nghiệp dữ về Thân có ba là: Sát sanh, trộm cắp, dâm dật.
b) Những nghiệp dữ về Khẩu có bốn
là: Nói dối, nói thêu
dệt, nói lưỡi hai chiều, nói lời hung ác.
c) Những nghiệp dữ về Ư có ba là: Tham lam, giận hờn, si mê.
Cộng tất cả Thân, Khẩu, Ư th́ có mười
nghiệp dữ.
2. Những nghiệp lành
Nếu con người làm ngược lại với
10 nghiệp dữ trên đây th́ sẽ có được 10
nghiệp lành. Mười nghiệp lành chia ra như sau:
a) Về Thân có ba: Không sát sanh, không trộm cắp, không dâm dật.
b) Về Khẩu có bốn: Không nói dối, không nói thêu dệt,
không nói lưỡi hai chiều, không nói lời hung ác.
c)Về Ư có ba: Không tham lam, không giận hờn, không si mê.
III. Ư NGHĨA VÀ GIÁ TRỊ CỦA MƯỜI NGHIỆP
LÀNH
1. Không sát sinh
Không có sự vui mừng nào hơn sự vui mừng
khỏi bị giết. Cũng chẳng có ân huệ nào
hơn ân huệ không hại mạng.
Khi một con chim sặp bị cắt cổ nhổ
lông, một con cá sặp bị chặt kỳ, đánh vẩy,
thế mà được thả ra, th́ hăy tưởng
tượng nỗi vui sướng của chúng, lớn lao
là bao nhiêu ! Chim sẽ nhảy nhót, tung bay, kêu hót giữa khoảng
trời rộng; cá sẽ vùng vẫy, bơi lội, giữa
khoảng nước sâu. Thế mới rơ, thoát nạn giết
hại, chúng sanh nào lại không khấp khởi vui mừng?
Cho nên, không sát sanh mà lại phóng sanh là nghiệp lành đứng
đầu trong Thập Thiện Nghiệp.
Không sát sanh cũng như không ăn thịt chúng
sanh th́ khỏi phạm hai tội lớn sau đây:
a) Giết hại các bực vị lai Phật. V́
Phật nói: "Tất cả
chúng sinh đều là chư Phật vị lai"
b) Giết lộn bà con nhiều đời, ăn
lầm bà con nhiều kiếp.
Trong kinh Bồ Tát giới có nói: "Tất cả
lục đạo chúng sinh đều là họ hàng ta, cha mẹ
ta đă chết đi rồi sanh lại trong nhiều đời
nhiều kiếp".
Người hằng ngày không sát sanh th́ trong đời
sống hiện tại sẽ mở rộng thêm ḷng từ
bi, là một nhân chánh để tu hành thành Phật, và
được mười pháp lành, như kinh Thập Thiện
Nghiệp đạo đă nói, dưới đây:
a) Tất cả
chúng sinh đều kính mến
b) Ḷng từ bi mở
rộng đối với tất cả chúng sinh
c) Trừ sạch
thói quen giận hờn
d) Thân thể
thường được khỏe mạnh
đ) Tuổi thọ
được lâu dài
e) Thường
được Thiên thần hộ trợ
ê) Ngủ ngon giấc
và không chiêm bao giữ
g) Trừ hết
các mối oán thù
h) Khỏi bị
đọa vào ba đường ác.
i) Sau khi chết,
được sanh lên cơi Trời.
2. Không trộm
cướp
Không trộm cắp là không lấy những vật
ǵ không thuộc quyền sở hữu của ḿnh, và người
ta không cho ḿnh.
Quyền tư hữu là một quyền quan trọng.
Đă đành, mạng sống là quư trọng, nhưng nếu
có mạng sống mà không có đủ vật thực, áo quần,
nhà cửa, những thứ cần thiết để cung cấp
cho thân mạng, th́ người không thể sống
được. V́ thế, mọi người đều
thấy ḿnh cần phải nỗ lực làm viẹc, để
có tài sản đủ bảo đảm cho đời sống
hiện tại và tương lai của ḿnh và con cháu.
Người đời quư trọng tài sản là v́ thế.
Nếu v́ một lư do, bất chính, người ta bị
tướt đoạt mất tài sản, th́ người
ta cũng đau khổ, buồn phiền như chính ḿnh bị
mất một phần sanh mạng. Tiền của là huyết
mạch, cho nên khi bị trộm cắp hết của cải,
nhièu người đă thất vọng, buồn phiền
đến sinh đau ốm, có khi đến quyên sinh.
Như vậy, ai nỡ ḷng nào trộm cắp cho đành !
Vả lại, theo lẽ công b́nh, ḿnh không muốn
ai lấy của ḿnh, th́ ḿnh đừng lấy của ai.
Việc ǵ ḿnh không muốn người làm đau khổ cho
ḿnh, th́ ḿnh cũng đừng làm đau khổ cho người.
Xă hội chỉ tồn tại được, khi mọi
người đều tôn trọng lẽ công bằng.
Vả lại, của phinghĩa, thường vào
cửa trước ra ngơ sau, tiêu hao mau lẹ như nước
xoi, cát chảy, rốt cuộc, tay trắng cũng lại
hoàn tay trắng, mà c̣n lại bị người đời
khinh khi, phỉ nhổ, xấu hổ cho ḿnh và con cháu về
sau.
Trái lại, người không trộm cắp, bao
giờ ḷng dạ cũng được thảnh thơi,
không sợ luật pháp truy tầm, chẳng lo ai thù oán. Một
xă hội không có trộm cắp, th́ nhà nhà khỏi đóng cửa,
của đánh rơi không mất, cảnh tượng giành
giựt không diễn ra, xă hội được thái b́nh an
lạc:
Nếu không gian tham trộm cắp, mà lại làm hạnh
bố thí th́ theo kinh Thập Thiện Nghiệp, được
những pháp lành như sau:
a) Tiền của có dư không bị nạn giặc
giả cướp mất, chánh quyền tịch thâu, không bị
nạn lụt trôi, lửa cháy và con cái phá tán.
b) Được nhiều người tin cậy
c) Không bị lừa dối, gạt gẫm.
d) Xa gần đều khen ngợi ḷng ngay thẳng
của ḿnh
đ) Ḷng được an ổn, không lo sợ
v́ sự tổn hại ǵ cả
e) Khi chết rồi được sanh lên cơi Trời
3. Không tà dục
Dâm dật là cái nhân sanh tử luân hồi. Nó là ma
chướng làm ngăn trở bước đường
tu giải thoát. Bởi vậy, người xuất gia muốn
chứng quả, thành đạo, phải đoạn trừ
dâm dật ở thân cũng như ở tâm. Kinh Lăng
Nghiêm nói: "Ḷng dâm không trừ, th́ không thể ra khỏi
trần lao".
C̣n người tại gia, Phật chỉ ngăn
tà dâm, nghĩa là vợ chồng có cưới hỏi chánh
thức mới được ăn ở, nhưng phải
có tiết độ, không lang chạ, ngoại t́nh.
Trong gia đ́nh, chồng không tà dâm, vợ không lang
chạ, th́ cuộc sống chung được đầm ấm,
an vui. Do đó, gia đ́nh được hạnh phúc, sự
làm ăn tấn phát, sự nghiệp vững bền, bà con
đôi bên vui vẻ, ḍng họ hai phí thơm lây, xóm giềng
vừa ḷng, làng nước quí chuộng.
Kinh Thập Thiện Nghiệp đạo nói: Không
tà dục và giữ được tịnh hạnh sẽ
được bốn điều lợi:
a) Sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân,
ư) đều được vẹn toàn
b) Đoạn trừ hết những sự phiền
năo, quấy nhiễu.
c)Không ai dám xâm phạm vợ chồng con cái
d) Được tiếng tốt, người
đời khen ngợi
4. Không nói dối
Không nói dối là nghĩ thế nào nói thế ấy,
trong ḷng và lời nói không trái nhau, việc phải th́ nói phải,
việc quấy th́ nói quấy, việc có th́ nói có, chuyện
không th́ nói không.
Có người cho rằng nói dối để lừa
phỉnh chơi, th́ không hại ǵ. Thật ra, sự nói dối
ấy vẫn có hại, v́ nó làm cho ta quan với thói xấu
ấy, và làm cho người chung quanh không tin ở lời
nói của ta nữa, dù đôi khi ta nói thật.
Nói dối v́ sợ hăi, khiếp nhược, lại
càng nên tránh, v́ nó làm cho ta quen tánh che giấu tội lỗi,
và không chịu sửa chữa.
Nói dối để thu lợi hay khoe khoang, lại
càng nặng tội. Nhà buôn nói dối rất dễ ế
hàng; và nhất là kẻ học Đạo, nếu nói dối
rằng ḿnh đă chứng quả Thánh, hay đắc đạo
để cho người kính phục, sùng bái ḿnh, th́ sẽ
mắc tội đại vọng ngữ, bị đọa
vào ba đường ác.
Nói dối, chỉ trong trường hợp để
cứu khổ độ nguy cho người và vật mới
không phạm tội.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo,
người không nói dối mà lại nói lời ngay thật,
th́ được những điều lợi ích như
sau:
a) Miệng thường thơm sạch
b) Thế gian và nhânm, thiên đều kính yêu
c) Lời nói không lầm lộn và vui vẻ
d) Trí tuệ thù thắng, không ai hơn
đ) Được hưởng lạc thú
như ư nghuyện và ba nghiệp đều sạch.
5. Không nói thêu dệt
Không nói thuê dệt, nghĩa là không trau chuốt lời
nói, không thuê hoa, dệt gấm, không ngọt ngào đường
mật, để lung lạc ḷng dạ của người,
để quyến rũ làm những điều sái quấy.
Những kẻ nói lời thuê dệt là những kẻ có
ḷng dạ bất chính, lợi dụng ḷng dễ tin của
người để trục lợi. Những người
nầy thường bị người đời chê
cười, khinh rẻ và tránh xa, để khỏi bị
tổn hại tài sản, danh giá và tánh mạng nữa.
Theo kinh Tập Thiện Nghiệp đạo,
người không nói lời thuê dệt sẽ được
ba điều lợi ích:
a) Được người trí thức yêu mến.
b) Hay đáp được những câu hỏi khó
khăn.
c) Được làm người có uy đức,
cao quư trong cơi nhân thiên.
6. Không nói lưỡi hai chiều
Không nói lưỡi hai chiều, hay nói hai lưỡi,
nghĩa là không đến bên nầy nói xấu bên kia, không
đến bên kia nói xấu bên này; không đem chuyện
người nầy ra dèm pha, mà cũng không khuê chuyện
người nọ ra nhạo báng; không làm cho đôi bên san hận
đấu tranh, cũng không đứng trung gian gây ác cảm
cho hai đàng thù oán. Tóm lại, người không nói hai
lưỡi là người không có ác tâm, không dùng lời trái
ngược để làm cho những kẻ thân thành thù, gần
thành xa.
Người không nói hai lưỡi, không khi nào có
chuyện lôi thôi với bà con, và cũng không có việc phiền
muộn với hàng xóm, nên được thân bằng quyến
thuộc, kẻ xa người gần kính mến. Người
không nói hai lưỡi mà c̣n nói những lời êm ái ḥa thuận,
làm cho bạn bè thêm kính trọng nhau, bà con thêm tin yêu nhau, khiến
cho ai ai cũng vui vẻ bằng ḷng nhau. Những người
ấy đi đến đâu cũng được tiếp
đăi tử tế, gặp việc ǵ khó cũng dàn xếp
được dẽ dàng.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo,
người không nói hai lưỡi, sẽ được
những điều lợi ích sau đây:
a) Bà con, ḍng họ được luôn luôn sum họp
b) T́nh bằng hữu của thiện tri thức
được vững bền bất hoại
c) Đức tin bất hoại
d) Pháp hạnh bất hoại
7. Không nói lời hung ác
Không nói hung ác là không nói những lời hung dữ
ác độc, cộc cằn, thô tục làm cho người
nghe khó chịu; không mắng nhiếc làm cho người nghe
hổ thẹn, tủi đau v.v...
Người không nói lời hung ác, chẳng hề
bươi móc việc không hay của ai, mà trái lại,
ưa bày những điều tốt đẹp của kẻ
khác. Lời lẽ của họ thốt ra dịu dàng, thanh
nhă, hiền hậu, toàn là lời đạo đức, từ
bi, lợi lạc cho tất cả chúng sinh, ai nghe cũng
hân hoan, kính trọng.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo,
người không nói lời hung ác mà lại nói lời ôn ḥa,
được những công đức như sau:
a) Nói lời nào cũng khôn khéo đúng lư và lợi
ích
b) Nói điều ǵ, ai cũng nghe theo và tin cậy
c) Nói ra lời nào cũng không ai chỉ trích mà c̣n
được mến yêu.
8. Không tham muốn
Ở đời, có 5 món dục lạck, mà người
ta thường tham muốn nhất là: tiền của, sắc
đẹp, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ.
Ngũ trần dục lạc ấy, thật ra, vui ít mà khổ
nhiều. Như tham tiền của phải đày đọa
thân sống, đôi khi c̣n dùng những phương tiện
bất chính, để thâu tóm về ḿnh, và khi mất th́ lại
vô cùng đau khổ. Tham sắc th́ tồn tiền nhiều,
lại mất sức khỏe và hao tổn tinh thần; nhiều
khi lại t́m những mưu chước tồi tệ
để thỏa ḷng ước muốn; nếu không
được, lại đam ra ghen tương, thù hận,
giết chóc. Tham danh vọng, quyền tước th́ phải
vào ḷn ra cúi, lao tâm khổ trí, mất ăn bỏ ngủ,
đôi khi lại c̣n làm tṛ cười cho người chung
quanh. Tham ăn uống cao lương mỹ vị, th́ bị
nhiều bịnh khó trị, thân thể mệt nhọc, mạng
sống không thọ. Tham nghủ nghỉ, ngủ sớm dậy
trưa, th́ trí napơ hóa đần độn, tối tăm.
Ngũ dục lạc chính là những nguyên nhân
chính ràng buộc kiếp người vào ṿng sanh tử, Luân
hồi, sa đọa.
Người không tham muốn những thứ ấy,
là người biết tu hành Thiểu Dục và Tri Túc. Thiểu
Dục là muốn ít; Tri Túc là biết đủ. Người
Thiểu Dục, Tri Túc th́ có một đời sống giản
dik, thanh cao và an toàn.
Xă hội nếu chỉ gồm những hạng
người ấy, th́ những thảm trạng: kẻ mạnh
hiếp người yếu, kẻ giàu đàn áp người
nghèo, người nghèoi oán hận kẻ giàu, không c̣n tiếp
diễn, và cơi đời cũng được sống trong
cảnh thanh b́nh an lạc.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo,
người không tham muốn th́ được thành tựu
những điều tốt đẹp sau đây:
a) Ba nghiệp (thân, khẩu, ư) được tự
tại, v́ nhân các căn đều đầy đủ
b) Của cải không mất mát, hay bị cướp
giựt
c) Phúc đức tự tại
d) Những sự tốt đẹp sẽ đến
với ḿnh, mặc dù ḿnh không mong ước.
9. Không giận hờn
Không giận hờn là vẫn giữ sự b́nh
tĩnh, điềm đạm, nhu ḥa trước những
cảnh trái ư nghịch ḷng.
Giận hờn là một tánh xấu rất tai hại,
nó như một ngọn lửa dữ, đót cháy cả
ḿnh lẫn người chung quanh. Kinh Phật có câu:
"Một niệm giận hờn nổi
lên, th́ trăm, ngh́n cửa nghiệp chướng đều
mở. Lửa tức giận một phen phát ra, liền
đốt tất cả rừng công đức".
Khổng giáo
cũng có nói:
"Dằn tâm giận xuống một
lúc th́ khỏi lo sợ cảm trăm ngày. Nên chi việc
đáng nhịn th́ nhị, chuyện đáng răn th́
răn. Nếu chẳng nhịn chẳng răn, th́ việc
nhỏ hóa ra to. Baonhiêu điều phiền năo, đều
do chảng nh́n mà ra".
Theo kinh Thập
Thiện Nghiệp đạo, người nào không giận
tức, th́ được tám món tâm pháp, vui mừng như
sau:
a) Không tâm khổ
năo
b) Không tâm giận
hờn
c) Không tâm tranh
giành
d) tâm nhu ḥa ngay thẳng
đ) tâm từ bi
như Phật
e) Thường
làm lợi ích yên ổn cho các chúng sanh
ê) Thân tướng
trang nghiêm, chúng sinh đều tôn kính
g) Có đức nhẫn
nhục, được mau sanh lên cơi Phạm Thiên.
10. Không si mê
Không si mê là biết phán đoán rành rẽ, nhận
định rơ ràng, đúng đắn, không cố chấp
theo sự hiểu biết riêng của ḿnh, không tin những
thuyết không hợp chơn lư, nhất là không mê tín dị
đoan.
Người không si mê, tức là người có trí
huệ, giản trạch, tin có nhân quả luân hồi, nên
không tạo tội mà cứ làm phước, thường
tu hạnh Bát nhă, dứ trừ vô minh, để tiến măi
trên con đường giải thoát.
Theo kinh Thập Thiện Nghiệp đạo,
người không si mê, th́ thành tựu được 10 pháp
công đức sau đây:
a) Được ư vui chơn thiện và bạn
chơn thiện
b) Tin sâu nhân quả, thà bỏ thân mạng chớ
không làm ác.
c)Chỉ quy y Phật, chứ không quy y thiên thần
và ngoại đạo
d)Tâm sanh ngay thẳng, chánh kiến
đ)Sanh lên cơi trời, khỏi bị đọa
vào ba đường ác
e) Phúc huệ không lường, thường
tăng lên măi
ê) Dứt hẳn đường tà, chăm tu
đạo chánh
g) Không ḷng chấp ngă, bỏ hết ác nghiệp
h) Yên ở vào nơi chánh kiến
i) Khỏi bị nạn dữ
C. KẾT LUẬN
Mười nghiệp lành, cũng như mười
nghiệp dữ, đều do thân, khẩu, ư phát khởi
ra. Nghiệp dữ ví như cỏ, nghiệp lành ví như
lúa, đều mọc chung trên một đám ruộng. Cỏ
thường làm chướng ngại lúa, không cho sanh trưởng
tốt tươi. Nếu muốn lúa tốt để măn
mùa thu hoạch được nhiều, th́ phải nhổ
sạch cỏ. Cũng thế, muốn được nghiệp
lành, th́ cần phải dứt hẳn mười nghiệp
dữ.
Hàng phục mười nghiệp dữ, mỗi
ngày cứ phát triển nghiệp lành măi, th́ sẽ được
bốn điều lợi ích sau nầy:
1. Cải tạo thân tâm
Thân tâm con người thường bị nghiệp
lực chi phối. Sự thực hành mười nghiệp
lành, sẽ hoán cải thân tâm con người trở thành tốt
đẹp. Dụ như không sát sanh mà lại phóng sanh, th́
ḷng hung ác sẽ đổi ra ḷng từ bi, sự oán thù sẽ
đổi ra thành ân nghĩa.
2. Cải tạo hoàn cảnh
Hoàn cảnh cũng như tấm gương lớn
phản ảnh tất cả những cử chỉ hành
động, đời sống của mỗi người.Nếu
ta cười th́ tấm gương cười lại; nếu
ta khóc, tấm gương cũng khóc lại. Cũng thế,
nếu ta làm các việc lành, giúp ích đồng loại, cứu
vớt chúng sanh, th́ hoàn cảnh đối với ta, sẽ
trở thành cảnh giới tốt đẹp. Chẳng hạn,
hki ta không giận hờn, lại tu hạnh nhẫn nhục,
th́ hoàn cảnh không có sự đáu tranh giết hại, mà
chỉ là sự tương thân tương ái.
3. Chánh nhân thiên giới
Tu Thập Thiện Nghiệp là gieo nhân tốt
để đời sau gặt kết quả đẹp
đẽ là sanh lên cơi Trời, hưởng phước lạc
đầy đủ.
4. Căn bản Phật quả
Mười phương ba đời, các vị
hiền thánh thoát khỏi sanh tử, chứng quả vô
thường, đều lấy mười nghiệp thiện
làm căn bản; v́ mười nghiệp lành nầy, có công
năng ngăn ngừa các hành vi độc ác, làm cho ba nghiệp
(Thân, Khẩu, Ư) được thanh tịnh, nhờ đó,
con người mới thoát ly sanh tử, chứng qủa Niết
Bàn. Nếu đem mười nghiệp lành nầy, hồi
hướng cho toàn thể chúng sanh, th́ sẽ được
Phật quả.
Tóm lại, tu Thập Thiện Nghiệp th́ trong
đời hiện tại, thân tâm ta được cải
thiện đẹp đẽ, hoàn cảnh ta sống
được sáng sủa tươi vui; và tương lai
ta tránh khỏi ọa lạc chốn tam đồ, lại
được hưởng phước báo cơi Nhân, Thiên và
Niết Bàn
Vậy ước mong tát cả mọi người,
nên tu Thập Thiện Nghiệp để tạo hạnh
phúc cho ḿnh và cho tất cả chúng sanh. Có như thế mới
là bực trí huệ làm theo lẽ phải. V́ một phen
được thân người mà không tu để tiến
hóa lên, th́ khi mất nhân thân rồi, muôn kiếp khó trở lại
được.